Zakupoholizm a osobowość borderline

W jednym z moich wcześniejszych wpisów wspomniałem o tym, że zakupoholizm jest zaliczany do grupy 5 najczęściej występujących uzależnień od czynności. Jednym ze sposobów na walkę z nadmiarowymi zakupami jest znalezienie odpowiedzi na pytanie: Co mi to daje, że kupię XYZ? Kolejnym krokiem jest praca nad tym, aby zakupy nie były np. sposobem na złagodzenie stresu, czy nieradzenie sobie z negatywnymi emocjami. I tak wracamy do tytułu tego wpisu. A co jeśli skłonność do nadmiarowych zakupów ma głębsze podłoże w postaci zaburzeń psychicznych, które mówiąc najprościej, determinują do pewnego stopnia pewne zachowania w tym skłonność do zakupoholizmu? W dzisiejszym wpisie przyjrzymy się powiązaniu występowania uzależnienia od zakupów z jednym z najczęściej diagnozowanych zaburzeń psychicznych, do których należy borderline.

Czym jest borderline i jak dużą część społeczeństwa dotyczy?

Borderline to zaburzenie osobowości, które charakteryzuje się niestabilnością emocjonalną, lękiem przed porzuceniem, impulsywnością i problemami w relacjach z innymi ludźmi. Osoby z borderline często doświadczają silnych i zmieniających się nastrojów, niskiej samooceny, nietypowych zachowań i trudności w radzeniu sobie ze stresem. Borderline jest zaburzeniem z pogranicza, co oznacza, że nie jest ani nerwicą, ani schizofrenią, ale ma cechy obu tych stanów. Szacuje się, że na borderline cierpi około 1-2% populacji. Problem dotyka zarówno kobiet, jak i mężczyzn.

Co charakteryzuje osoby z borderline?

Osoby z borderline mają m.in. problemy z regulacją emocji. Nie potrafią też utrzymać stabilnego obrazu siebie i innych, co prowadzi do konfliktów i kryzysów w związkach. Niektóre z typowych objawów borderline to:

• niestabilność emocjonalna – osoby z borderline przeżywają intensywne i często negatywne emocje, takie jak gniew, smutek, lęk, poczucie winy czy wstyd. Ich nastroje mogą się szybko zmieniać i być nieadekwatne do sytuacji.
• lęk przed porzuceniem – osoby takie boją się być samotne i odrzucone przez innych. Mogą być bardzo zależne od swoich partnerów lub przyjaciół i robić wszystko, by nie stracić ich uwagi i miłości. Czasem mogą też stosować manipulację, szantaż emocjonalny lub groźby samookaleczenia byle zapobiec rozstaniu.
• niestabilne relacje interpersonalne – osoby z borderline mają trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu zdrowych relacji z innymi ludźmi. Mogą idealizować lub dewaluować swoich bliskich, przechodząc od miłości do nienawiści. Mogą też być bardzo zazdrosne, chorobliwie podejrzliwe.
• impulsywność – osoby dotknięte borderline mogą podejmować ryzykowne lub szkodliwe decyzje bez myślenia o konsekwencjach. Mogą dokonywać nieprzemyślanych zakupów, w skrajnych przypadkach nadużywać alkoholu, narkotyków lub uprawiać hazard,
• nieprawidłowa samoocena – osoby takie mają często niskie poczucie własnej wartości i niepewność co do swojej tożsamości. Bywa też, że czasem czują się bardzo kompetentne, a innym razem wyjątkowo beznadziejne.

Które z wymienionych objawów mogą wspierać zakupoholizm?

Jak powszechnie wiadomo, zakupoholizm to uzależnienie od robienia zakupów, które przynosi chwilową ulgę i satysfakcję, ale jednocześnie powoduje szereg negatywnych skutków finansowych, emocjonalnych. Osoby uzależnione od zakupów często kupują rzeczy, których nie potrzebują, nie używają ich i szybko o nich zapominają. Robią to impulsywnie, bez kontroli, planowania, intencji. Zakupoholizm może być związany z zaburzeniem osobowości borderline, ponieważ niektóre z objawów tego zaburzenia mogą sprzyjać nadmiernemu wydawaniu pieniędzy. Są to głównie:

• impulsywność – zakupy bez zastanowienia, pod wpływem emocji lub reklamy,
• niestabilność emocjonalna – zakupy jako formy samoleczenia lub samonagradzania. Zakupy mogą być formą ucieczki od problemów lub sposobu na poprawienie nastroju.
• nieprawidłowa samoocena – zakupy na poprawę swojego poczucia własnej wartości lub tożsamości. Kupowane rzeczy mają pomóc w dopasowaniu się do innych lub wyróżnieniu się z tłumu.
• lęk przed porzuceniem – zakupy, aby zaspokoić swoją potrzebę bliskości i akceptacji. Mogą to być np. prezenty dla innych, by zapewnić sobie ich uwagę i miłość.

Jak przebiega leczenie borderline?

Leczenie borderline jest trudne i wymaga zaangażowania zarówno pacjenta, jak i terapeuty. Nie ma jednej skutecznej metody leczenia tego zaburzenia, ale najczęściej stosuje się połączenie psychoterapii i farmakologii. Psychoterapia ma na celu pomóc osobie z problemem w zrozumieniu i zmianie swoich myśli, uczuć i zachowań. Może być prowadzona w różnych nurtach, z zastosowaniem różnych technik. Najbardziej sprawdzoną formą psychoterapii dla osób z borderline jest terapia dialektyczno-behawioralna (DBT), która uczy pacjenta umiejętności radzenia sobie ze stresem, regulowania emocji, poprawy relacji z innymi i budowania poczucia własnej wartości.
Farmakologia ma na celu złagodzić objawy takie jak lęk, impulsywność czy zaburzenia nastroju. Nie ma jednak leków specjalnie dedykowanych dla osób z borderline, dlatego stosuje się leki przeciwdepresyjne, przeciwlękowe, stabilizujące nastrój lub przeciwpsychotyczne. Leczenie borderline jest długotrwałe i nie ma gwarancji pełnego wyleczenia, ale możliwe jest istotne poprawienie jakości życia i funkcjonowania osoby z tym zaburzeniem. Najważniejsze jest to, aby nie pozostawiać osoby z borderline bez pomocy i opieki. Brak leczenia może mieć katastrofalne skutki z próbami samobójczymi włącznie.

Na koniec dodam jeszcze dwa słowa na temat tzw. pozytywnych „efektów ubocznych” terapii borderline. Poprawiając swój stan funkcjonowania na poziomie psychicznym, w naturalny sposób spada nasza chęć do nieprzemyślanych zakupów. To sprawia, że wydajemy mniej, mamy mniej powodów do frustracji, mniej okazji do kłótni z partnerem itd. Odzyskujemy tym samym czas, pieniądze i uwagę na to, co jest naprawdę ważne.

Podsumowanie

Mam nadzieję, że ten dość poważny wpis rzucił nieco więcej światła na temat, którym jest zakupoholizm, a zwłaszcza przyczyny, które mogą za nim stać. Często powtarzam, że problem zakupoholizmu jest bagatelizowany i sprowadzany do fanaberii. Tymczasem jak widać, chociażby z powyższego tekstu może on mieć bardzo poważne podłoże, którego bez fachowej pomocy nie da się usunąć.
Tymczasem konsumpcjonizm przedstawiany jest niezmiennie jako coś wspaniałego, co zapewni nam szczęście i uznanie, o ile tylko znów sięgniemy do portfela.

Podoba Ci się powyższy tekst i sposób podejścia do tematu?
Jeśli tak powinien zainteresować Cię e-book 📚mojego autorstwa.👇

„Jak mniej kupować” to publikacja, dla każdego, kto łapie się na tym, że kupuje za dużo i zaczyna to dla niego stanowić problem.
Na blisko 180 stronach, Czytelnik otrzyma informacje na temat mechanizmów konsumpcjonizmu i mnóstwo praktycznych porad jak z nimi walczyć na co dzień.
E-book dostępny jest w trzech formatach: PDF, EPUB, MOBI
Sprawdź więcej szczegółów klikając TUTAJ